Lentekriebels bij konijnen

Auteur: Dr. Laura Dixon, Research Scientist; Vertaald uit Rabbiting On – Spring 20

Is het je al opgevallen dat je meer energie krijgt wanneer de dagen langer en warmer worden? Bij konijnen en andere dieren is het precies hetzelfde. Dit fenomeen wordt ook wel “lentekriebels” genoemd.

Wilde konijnen

Wanneer de dagen langer en warmer worden, wordt een deel van de hersenen gestimuleerd. Dit zorgt voor hormonale veranderingen die op hun beurt naar seksuele volwassenheid lijden. Konijnen die reeds seksueel volwassen zijn, zullen ook een toename van hormonale veranderingen ondergaan door de langere dagen.

Deze veranderingen zijn de aanzet voor konijnen om naar een partner te zoeken (1). Wanneer ze een geschikte partner gevonden hebben, begint de hofmakerij. Hierdoor worden konijnen heel actief. Ze zullen meer rennen, huppelen en soms ook vechten (2).

De toename van voortplantingsgedrag tijdens de langere dagen, lijkt gelinkt te zijn met de toename van vegetatie (voedsel) om drachtige moeren meer energie te geven zodat ze kunnen zogen. Daarnaast is het gemakkelijk voor gespeende kittens (3) om aan voedsel te geraken.

Niet alleen zorgen deze hormonale veranderingen voor een toename van gevechten tussen konijnen, konijnen kunnen over het algemeen agressiever worden rond deze periode. Dit heeft ook rechtstreeks te maken met de langere dagen (4).

Lentekriebels bij onze huiskonijnen

Gedomesticeerde konijnen vertonen ook gedragsveranderingen tijdens de seizoen wissels: langere dagen zorgen ervoor dat voedsters bereid zijn om te paren, het voortplantingssucces stijgt en zorgen ervoor dat de gemiddelde grootte van een nest vergroot (5).

Zelfs gecastreerde konijnen kunnen gedragsveranderingen vertonen wanneer de dagen langer worden. Tijdens castratie worden de voortplantingsorganen verwijderd die voortplantingshormonen (oestrogeen bij voedsters en testosteron bij rammen) produceren. Maar wat niet verwijderd wordt, is de bron van deze hormonen. Het deel van het brein dat gestimuleerd wordt door de langere dagen blijft namelijk hormonen aanmaken. Dus konijnen vertonen nog steeds gedrag dat geassocieerd wordt met voortplanting en agressie, zelfs na castratie (6) .

Hoe uiten lentekriebels zich bij konijnen?

Konijnen worden over het algemeen actiever tijdens de lente. Ze kunnen voortplantingsgedrag vertonen, zoals een burcht graven, het jagen en het proberen berijden van andere konijnen. Ze kunnen zich agressiever naar elkaar gedragen en ook naar hun menselijk gezelschap.

Konijnen die succesvol gekoppeld zijn en al jaren in harmonie samenleven, kunnen nu meningsverschillen krijgen en achter elkaar jagen of op elkaar rijden.

Wat kunnen wij hieraan doen?

Wanneer het gedrag van jouw konijn begint te veranderen, is het verstandig om eerst een konijnkundige dierenarts te contacteren en eventuele gezondheidsproblemen (4) te elimineren. Maar wanneer je konijn voor de rest gezond is en de gedragsveranderingen lijken gelinkt te zijn aan lentekriebels, zijn er enkele zaken die we kunnen doen om negatief gedrag te minimaliseren.

Eerst en vooral hebben konijnen nood aan voldoende mentale en fysieke uitdagingen. Hun woonplaats moet groot genoeg zijn zodat ze kunnen rennen en springen. Daarnaast is omgevingsverrijking heel belangrijk zodat ze kunnen graven en foerageren. Je kan hun dit makkelijk aanbieden onder de vorm van gescheurd papier, twijgen, stro, zand of aarde. Om de bijhorende vuiligheid wat te controleren, kan je dit aanbieden in een grote kartonnen of plastieken doos waar het konijn in en uit kan springen. Kartonnen dozen zijn ideaal omdat ze niet alleen nuttig zijn voor om in te graven. De doos op zich is ook ideale verrijking want konijnen kunnen deze naar hartenlust slopen.

Wilde konijnen spenderen het grootste deel van hun dag met het zoeken naar eten (foerageren) en onze huiskonijnen hebben precies dezelfde behoefte. Hooi of gras is ideaal voor het spijsverteringssysteem van konijnen. Dit type voedsel zorgt ervoor dat konijnen veel ervan moeten eten om voldaan gevoel te krijgen. Dit is dan ook het ideale tijdsverblijf voor konijnen.

Een normaal voedingspatroon van konijnen is van de grond te eten en niet uit een verhoogd hooiruif. Dit hoeft het gebruik van een hooiruif niet uit te sluiten. Verschillende gebieden en verschillende manieren om voedsel aan te bieden, zijn ideaal voor konijnen. Sterker nog, hoe meer afwisseling en mogelijkheden er zijn, hoe beter.

Het wordt ook aangeraden om naast hooi, verse groenten over het konijnenterritorium te verstoppen en je konijnen zo aan te moedigen om te foerageren. Hoe meer activiteiten jouw konijnen hebben gedurende hun actieve uren, hoe meer abnormaal en ongewenst gedrag onder controle gehouden kan worden.

Belangrijk is om competitie over noodzakelijke middelen (zoals voeding, water en schuilplaatsen, …) te vermijden door voldoende aan te bieden. Door de competitie voor deze zaken te minimaliseren, kan je agressie hierom reduceren. Biedt dus twee drinkbakken aan, verschillende gebieden met voedsel, verschillende schuilplaatsen enzovoort.

Hou je konijnen ook heel goed in de gaten wanneer de dagen langer worden zodat je kan ingrijpen wanneer ze beginnen vechten. Check op verwondingen wanneer er een gevecht heeft plaatsgevonden, bijvoorbeeld wanneer je veel vacht en zelfs bloedsporen terugvindt. Let wel op om niet te snel in te grijpen bij minimale meningsverschillen.

Wanneer er een serieus gevecht heeft plaats gevonden, is het wijs om de konijnen te scheiden van elkaar tot ze gekalmeerd zijn om verdere verwondingen te voorkomen. Wanneer de konijnen zich terug normaal gedragen, kan je ze opnieuw proberen koppelen. Hierin kunnen enkele weken/maanden kruipen vooraleer de rust weergekeerd is.

In het algemeen is de lente en zomer niet ideaal om konijnen te koppelen omdat er een vergrote kans is op agressie en vechten. Wanneer er geen andere keuze is, is het wijs om extra attent te zijn voor mogelijke strubbelingen (6).

Eerst en vooral hebben konijnen nood aan voldoende mentale en fysieke uitdagingen. Hun woonplaats moet groot genoeg zijn zodat ze kunnen rennen en springen. Daarnaast is omgevingsverrijking heel belangrijk zodat ze kunnen graven en foerageren. Je kan hun dit makkelijk aanbieden onder de vorm van gescheurd papier, twijgen, stro, zand of aarde. Om de bijhorende vuiligheid wat te controleren, kan je dit aanbieden in een grote kartonnen of plastieken doos waar het konijn in en uit kan springen. Kartonnen dozen zijn ideaal omdat ze niet alleen nuttig zijn voor om in te graven. De doos op zich is ook ideale verrijking want konijnen kunnen deze naar hartenlust slopen.

Wilde konijnen spenderen het grootste deel van hun dag met het zoeken naar eten (foerageren) en onze huiskonijnen hebben precies dezelfde behoefte. Hooi of gras is ideaal voor het spijsverteringssysteem van konijnen. Dit type voedsel zorgt ervoor dat konijnen veel ervan moeten eten om voldaan gevoel te krijgen. Dit is dan ook het ideale tijdsverblijf voor konijnen.

Een normaal voedingspatroon van konijnen is van de grond te eten en niet uit een verhoogd hooiruif. Dit hoeft het gebruik van een hooiruif niet uit te sluiten. Verschillende gebieden en verschillende manieren om voedsel aan te bieden, zijn ideaal voor konijnen. Sterker nog, hoe meer afwisseling en mogelijkheden er zijn, hoe beter.

Conclusie

Moraal van het verhaal: zelfs gecastreerde konijnen kunnen gedragsveranderingen vertonen tijdens de lente. Voorzie dus extra mentale en fysieke uitdagingen voor je konijnen rond deze periode en hou ze goed in de gaten om eventuele gevechten te voorkomen.

Bronnen

1. Boyd, I. 1986. Photoperiodic regulation of seasonal testicular regression in the wild European rabbit (Oryctolagus cuniculus). J. Reprod. Fertil. 77:463-470.
2. Penn State New Kensington. 2013. The virtual nature trial at Penn State New Kensington Species Pages: Sylvilagus foridanius. Beschikbaar via: https://www.psu.edu/dept/nkbiology/naturetrail/speciespages/cottontail.htm
3. Szendró, Zs, Gerencsér, Zs, McNitt, J.I., Matics, Zs. 2016. Effect of lighting on rabbits and its role in rabbit production: A review. Liv Sci. 183:12-18
4. The Rabbit House. Rabbit behavior problem: aggression towards humans. Beschikbaar via: http://www.therabbithouse.com/behaviour/problem-aggressive-rabbit.asp
5. Hudson, R, Distel, H. 1990. Sensitivity of female rabbits to changes in photoperiod as measured by pheromone emission. J. Comp Physiol A. 167: 225-230.
6. Hormonal behavior in neutered rabbits. Beschikbaar via: https://rabbitwelfare.co.uk/rabbit-health/hormonal-behaviour-neutered-rabbits/

Lees meer